Laura Esquivel, Malinche

Bij popmuziek gebeurt het wel eens. Eén hit. En verder allemaal flops. Zou een dergelijk verschijnsel zich ook in de literatuur kunnen voordoen?

Rode rozen en tortilla’s hoort tot de mooiste boeken die ik ooit gelezen heb. Heerlijk sprookjesachtig, ontwapenend en dankzij steeds terugkerende recepten van zeer exotische gerechten met zelfs tranen als ingrediënt is het boek op een zeer originele manier gestructureerd. Kan iemand die zo geweldig kan schrijven een wangedrocht produceren?

Laura Esquivel wel! De Liefde van Don Jublilo kon ik ook al niet gelezen krijgen, maar Malinche slaat alles. Dat ligt niet aan de stof. Die is prima. Het verhaal, de plot zo u wilt, is ook niet verkeerd. Maar het boek is zo beroerd geschreven als een keukenmeidenromannetje. En misschien doe ik dat soort pulp daarmee zelfs wel tekort.

Het ritme is fout. Er zitten hele stukken opsommingen van gebeurtenissen in die zijn opgeschreven in de stijl van een minder begaafde basisschoolleerling uit de onderbouw. En er wordt bovendien verschrikkelijk gezeverd in het boek. O, o, o wat waren die indianen toch spiritueel. En o, o, o, wat is het toch allemaal verschrikkelijk wat er gebeurd is. En daar gooien we dan nog een portie engagement bij, een bladzijde of wat spanning, een beetje bloederigheid, en dan mixen we dat tot een wazige cocktail, onevenwichtig, warrig en met een taalarmoede zonder weerga. Zo erg heb ik het nog nooit gelezen.

Deels kan dat aan de vertaling liggen natuurlijk. Allerlei zinnen lopen lamentabel en de woordkeuze is prut. Maar het móet ook wel aan de schrijfster te wijten zijn, want vertalers kunnen wel eens naast het potje pissen, maar daardoor kan nooit zo’n onafzichtelijke baggerbende ontstaan als Malinche, van de grote Laura Esquivel, de schrijfster van de onsterfelijke roze rozen.

Het verhaal: Malinalli is als kind opgevoed door haar oma. Na oma’s dood verkoopt haar moeder haar als slavin. Later komt ze als oorlogsbuit in het bezit van Cortés, de grote conquistador, die uitgezonden als verkenner heel Mexico verovert. Cortés laat zijn oog op Malinalli vallen. Ze leert snel Spaans en treedt voort Cortés op als tolk, onder andere in onderhandelingen en gesprekken met Montezuma, de indianenkeizer die zijn macht uiteindelijk min of meer vrijwillig aan Cortés afstaat. Malinche betekent zoiets als ‘baas van Malinalli’. In Mexico is een vulkaan naar haar vernoemd. Als tolk is ze getuige van de slachtingen en plunderingen die de Spanjaarden aanrichten, onder andere in Cholula. Van Cortés krijgt ze een zoon. Ze trouwt op bevel van Cortés met één van diens officieren. Van hem krijgt ze nog een dochter en ze sterft uiteindelijk gelukkig.

Mooi uitgegeven hoor, het boek. Keurig ingebonden. Staat mooi in de kast. Maar is verder waardeloos.

Laura Esquivel
Malinche
Uitgeverij Arena, Amsterdam 2006